Πόντος

Πόντος
«Οι πατρίδες είναι σαν τους ανθρώπους πέθαίνουν από την στιγμή που αρχίζουμε να τις ξεχνούμε»

Σαράντα μήλα κόκκινα (Καρς του Πόντου)

Οι Έλληνες έχουμε πολύ έντονο δέσιμο με το χορό.

Έβλεπα για πολλοστή φορά την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου "Ταξίδι στα Κύθηρα" .

Ταξίδι σε ένα νησί, μικρό σαν την Ιθάκη του Ομήρου, του Καβάφη. Tαξίδι στα Κύθηρα του Ουράνη

Για όλα αυτά τα ταξίδια που ξεκινάνε με ορθάνοιχτα πανιά, με όνειρα μεγάλα τολμηρά και που στο δρόμο μένουν ακυβέρνητα ή σαν φτάσουν στον προορισμό δεν είναι ο λαμπερός τόπος των ονείρων , μα ένα ταπεινό ψαροχώρι  Μα δε σε γέλασε κανείς και το ξέρεις .

(ΏΧ...Πάλι εκτός θέματος με βλέπω....)

Ορμώμενη λοιπόν από το το πανέμορφο ποντιακό τραγούδι "Σαράντα μήλα κόκκινα" που χορεύει ο Μάνος Κατράκης σκεφτόμουν ότι οι άνθρωποι στη χαρά και στη λύπη εκφράζουν τα συναισθήματά τους μέσω του χορού.

Οι Έλληνες του Πόντου στο μακρύ ταξίδι του ξερίζωμου από την γη των προγόνων τους σταματούσαν για λίγο να κλάψουν τη χαμένη πατρίδα , τους ανθρώπους τους , τις ζωές τους και αποκαμωμένοι χόρευαν αυτή την απώλεια. Κάτι που τόσο έντονα φΑΊνεται στην σκηνή του έργου.

Οι χοροί των Ποντίων είναι ψυχολογικοί, εκφράζουν τούτη την ανάγκη για ομοψυχία ,για μια σφιχτή αγκαλιά , για το μια γροθιά όλοι μαζί. Τους βλέπουμε να χορεύουν και να ακουμπούν στο πλάι τα κορμιά τους σαν να είναι ο χορός ο τρόπος να ενώσουν τα κομμάτια τους.  Εδώ ισχύει το «χίλιοι καλοί χωρούν» κολλητά ο ένας με τον άλλον,να χωρέσουν όλοι.

Είναι σαν κι αυτό που τώρα έχει ανάγκη ο τόπος μας , που μας ξεριζώνει ,κι αυτούς που πίστεψαν και προδώθηκαν, αλλά και αυτούς που δεν πίστεψαν και επαληθεύτηκαν.

Έτσι λοιπόν και σε τούτο το τόσο γλυκό τραγούδι ο κάθε χορευτής κρατάει τα χέρια του κοντά στο κορμί του, ώστε να μην ενοχλήσει να μην εμποδίσει να έρθουν κι άλλοι στο χορό «σιγανά και ταπεινά», αν και η πίκρα για την αδικία του ξεριζωμού υπάρχει , εξωμαλύνουν τις καρδιές (Ομάλ =ομαλό, ίσιο ) για να μην λείψει κανένας.

Τα «σαραντα μήλα κόκκινα» από το Καρς του Πόντου, είναι ίσως από τα πιό όμορφα Ομάλ τραγούδια αγάπης.

Σαράντα μήλα κόκκινα, πούλιμ
σαράντα μήλα κόκκινα, γιάβριμ
σ' ένα μαντήλ δεμένα, σ' ένα μαντήλ δεμένα
Σαράντα σεβντάς κι αν εφτάς, γιάβριμ
σαράντα σεβντάς κι αν εφτάς, πούλιμ
κι α βρεικς άμον εμένα, κι α βρεικς άμον εμένα

Για έλα έλα πούλιμ, με τεμέν έλα, γιάβριμ
ατό το ματοτέρεμας, πούλιμ, θα συρ και παιρ τ' αχούλιμ

Σαράντα μήλα κόκκινα, γιάβριμ
σαράντα μήλα κόκκινα, γιάβριμ
δεμένα στα μαντήλεα
κανένα κι έτον κόκκινο, γιάβριμ
κανένα κι έτον κόκκινο, γιάβριμ
άμον τεσά τα χείλη

Για έλα έλα πούλιμ, με τεμέν έλα, γιάβριμ
ατό το ματοτέρεμας, πούλιμ, θα συρ και παιρ το αχούλιμ

Σαράντα ποταμών νερά, πούλιμ
σαράντα ποταμών νερα, γιάβριμ
εφτά ραχήα χιόνια
κι επόρεσαν να έπλυαν, πούλιμ
κι επόρεσαν να έπλυαν, γιάβριμ
της κάρδεσιμ τα πόνεα

Για έλα, έλα πούλιμ...
για έλα έλα γιάβριμ...

Είναι κάτι μέρες τώρα που μια κυρούλα με πήρε να χορέψουμε, χωρίς εγώ να ξέρω βήματα , μείτε τα λόγια . «Ελα κόρη μου, ο χορός δεν θέλει βήματα ,καρδιά θέλει»

Μέρες τώρα όλα μέσα μου ήταν παγωμένα , ούτε γέλιο ούτε δάκρυ ένα σοκ παρατεταμένο. Το μυαλό μου με καλούσε να αντιδράσω , να κλάψω, να λυπηθώ ,να θυμώσω , να βρίσω , έστω να χαρώ , τίποτα ένα μούδιασμα, όχι φόβος ,ούτε αναμονή. Σαν να βαδίζεις σε ένα δρόμο και ξαφνικά να μην θυμάσαι για πού ξεκίνησες και πού θες να πας.

Βλέποντας εκείνη τη γιαγιούλα (που παρά την ηλικία και τα βάσανά της) να σέρνει το χορό για όλα τα χαμένα της ,φύσκωσε το αλμυρό ποτάμι και ξέσπασα σε κλάματα γοερά , τραντάζοντας το σώμα και την ψυχή, ήρθε η άλλη μέρα σαν δροσερό αεράκι , σαν ήλιος , σαν το πρώτο χελιδόνι της άνοιξης.....