Μύθοι και παραδόσεις

Για έναν εφικτό σύγχρονο κόσμο
Αν δεν υπήρχαν οι μύθοι και οι θρύλοι, τα τελετουργικά και οι παραδόσεις, δεν θα υπήρχε πουθενά, όπου υπάρχει ανθρώπινη παρουσία, η έμπνευση που απαιτείται από οποιονδήποτε κόσμο, ο οποίος θέλει να αποκαλείται σύγχρονος. Ένας λαός, που δεν κατέχει τους μύθους του, δεν θα είχε πιθανότητες επιβίωσης σε καιρούς ρομποτισμού και οξυμένων νεωτερισμών, σαν αυτούς που βιώνουμε. Αν σήμερα, η ανάγκη για επιστροφή προς τις παραδόσεις, τα τελετουργικά και τους μύθους γίνεται κάθε φορά πιο επιτακτική, είναι επειδή οι άνθρωποι νιώθουν απροστάτευτοι και στερημένοι από τις προγονικές τους αξίες, σε μια απελπισμένη αναζήτηση μιας δύναμης σχεδόν υπερφυσικής και θαυμαστής, η οποία διαπερνά την πραγματικότητα που ζουν.
Η «Λατινική» Αμερική, με το παράξενο επίθετό της «λατινική» όχι πολύ σαφές ακόμη, είναι ριζωμένη στα πιο βαθιά στρώματα της συνείδησής της – σε μια διαδρομή εκαντοταετιών και χιλιετιών- σε ρίζες μυθικές, πέρα από κάθε αμφιβολία, που την κάνουν ινδιάνα, μιγά, αφρικάνα, λευκή. Μια Λατινική Αμερική που, δια μέσου των καιρών και των πολιτισμών της, μεταλλάχθηκε από κοσμοθεωρία σε κοσμοθεωρία, εντοπίζοντας τις ετερότητές της, συμβολικές και μυθολογικές, στη συλλογική μνήμη κάθε ενός από τους λαούς της, από ένα Μεξικό Αρχαίο ως έναν Αμαζόνιο ενός φανταστικού αυτόχθονα, από την αφρικανική διασπορά μέχρι την αναπαράσταση της μυθικής της δύναμης στη σύγχρονη τέχνη.
Μπρος στη μυθική προϊσπανική κληρονομιά, το μοντέρνο λατινοαμερικάνικο του σήμερα μετατρέπεται σε αντανάκλαση και ηχώ, σε ανάκτηση και αναφορά άνευ όρων, της επιβίωσης των λαών και των πολιτισμών του χθες. Είναι αυτό το κοσμογονικό παρελθόν, που κάνει εφικτή τη διαμόρφωση του παρόντος των λαών του σήμερα, σε όποιο μέρος κι αν υπάρχει κομάτι ανθρώπινου ίχνους.
Τελικά, ο σύγχρονος κόσμος κουβαλάει τη μυθολογική αύρα που δίνει φωνή, φως και ουσία στο υπαρξιακό του σήμερα. Αυτός ο ίδιος σύγχρονος κόσμος είναι που ψάχνει, στο αχρονικό σύμπαν, την διαφυγή του και την ελπίδα στην υπαρξιακή του αναζήτηση.
Στην αναρίθμητη ανθρώπινη μυθολογία, η Αγάπη ήταν, είναι και θα είναι ένα από τα σπουδαιότερα σύμβολα/αντιλήψεις που περικλείει όλες τις ανθρωπότητες που υπήρξαν και θα υπάρξουν. Στις μνήμες φωτιάς, ο Εδουάρδο Γκαλεάνο ασχολείται με τους μύθους της πρωτογενούς ινδιάνικης Αμερικής. Η αγάπη είναι ένας από αυτούς.
“Ο έρωτας” του Εδουάρδο Γκαλεάνο, στο βιβλίο Μνήμες φωτιάς (μετάφραση Ισμήνη Κανσή, Εξάντας 1986, σελ.28).

“Στη ζούγκλα του Αμαζόνιου η πρώτη γυναίκα κι ο πρώτος άντρας κοιτάχτηκαν περίεργα. Παράξενο αυτό που είχαν ανάμεσα στα σκέλια.
- Σ’ το ‘κοψαν; ρώτησε ο άντρας.
- ΄Οχι, είπε εκείνη. ‘Ετσι ήταν πάντα.
Την εξέτασε από κοντά. ‘Εξυσε το κεφάλι του. Διέκρινε μιαν ανοιχτή πληγή. Είπε:
- Μη φας ούτε γιούκα ούτε μπανάνες ούτε κανένα άλλο φρούτο που ξεφλουδίζει με το ωρίμασμα. Εγώ θα σε γιατρέψω. Ξάπλωσε στην αιώρα και ξεκουράσου.
Εκείνη υπάκουσε. Υπομονετικά κατάπινε τα ματζούνια κι άφηνε να την πασαλείβει μ’αλοιφές και βότανα. ‘Εσφιγγε τα δόντια για να μη γελάσει όταν τον άκουγε να της λέει:
- Μη στενοχωριέσαι.
Το παιχνίδι της άρεσε, αν κι είχε αρχίσει να βαριέται τις νηστείες και τις ξάπλες. Θυμόταν τη γεύση των φρούτων και της τρέχαν τα σάλια.
‘Ενα απόγευμα ο άντρας έφτασε τρέχοντας απ’ το δάσος. Χοροπηδούσε χαρούμενος και ξεφώνιζε:
- Το βρήκα! Το βρήκα!
Μόλις είχε δει τον πίθηκο να γιατρέυει την πιθηκίνα στο κλαδί ενός δέντρου.
- Είναι έτσι! είπε πλησιάζοντας τη γυναίκα.
Σαν τέλειωσαν οι ατέλειωτες περιπτύξεις, ένα δυνατό άρωμα από λουλούδια και φρούτα γέμισε τον αέρα. Απ’ τα κορμιά που κοίτονταν ξαπλωμένα πλάι πλάι έβγαιναν πρωτοφανείς ατμοί και λάμψεις κι ήταν τόση η ομορφιά τους, που κόντευαν να πεθάνουν από ντροπή οι θεοί και οι ήλιοι”.
Από το περιοδικό Solatino