Γιώργος Σεφέρης - Οι Γάτες τ᾿ Αι-Νικόλα

 

Τὸν δ᾿ ἄνευ λύρας ὅμως ὑμνωδεῖ θρῆνον Ἐρινύος αὐτοδίδακτος ἔσωθεν θυμός,
οὐ τὸ πᾶν ἔχων ἐλπίδος φίλον θράσος. ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ. 990 ἔπ.

«Φαίνεται ο Κάβο-Γάτa», μου είπε ο καπετάνιος δείχνοντας ένα χαμηλό γιαλό μέσα στο πούσι τ' άδειο ακρογιάλι ανήμερα Χριστούγεννα, «και κατά τον Πουνέντε αλάργα το κύμα γέννησε την Αφροδίτη. λένε τον τόπο Πέτρα του Ρωμιού. Τρία καρτίνια αριστερά!» Είχε τα μάτια της Σαλώμης η γάτα που έχασα τον άλλο χρόνο κι ο Ραμαζάν πώς κοίταζε κατάματα το θάνατο, μέρες ολόκληρες μέσα στο χιόνι της Ανατολής στον παγωμένον ήλιο κατάματα μέρες ολόκληρες ο μικρός εφέστιος θεός. Μη σταθείς ταξιδιώτη. «Τρία καρτίνια αριστερά» μουρμούρισε ο τιμονιέρης. ...ίσως ο φίλος μου να κοντοστέκουνταν, ξέμπαρκος τώρα κλειστός σ' ένα μικρό σπίτι με εικόνες γυρεύοντας παράθυρα πίσω απ' τα κάδρα. Χτύπησε η καμπάνα του καραβιού σαν τη μονέδα πολιτείας που χάθηκε κι ήρθε να ζωντανέψει πέφτοντας αλλοτινές ελεημοσύνες. «Παράξενο», ξανάειπε ο καπετάνιος. «Τούτη η καμπάνα-μέρα που είναι- μου θύμισε την άλλη εκείνη, τη μοναστηρίσια. Διηγότανε την ιστορία ένας καλόγερος ένας μισότρελος, ένας ονειροπόλος. »Τον καιρό της μεγάλης στέγνιας, -σαράντα χρόνια αναβροχιά- ρημάχτηκε όλο το νησί. πέθαινε ο κόσμος και γεννιούνταν φίδια. Μιλιούνια φίδια τούτο τ' ακρωτήρι, χοντρά σαν το ποδάρι ανθρώπου και φαρμακερά. Το μοναστήρι τ' ΄Αι-Νικόλα το είχαν τότε Αγιοβασιλείτες καλογέροι κι ούτε μπορούσαν να δουλέψουν τα χωράφια κι ούτε να βγάλουν τα κοπάδια στη βοσκή. τους έσωσαν οι γάτες που αναθρέφαν. Την κάθε αυγή χτυπούσε μια καμπάνα και ξεκινούσαν τσούρμο για τη μάχη. Όλη μέρα χτυπιούνταν ως την ώρα που σήμαιναν το βραδινό ταγίνι. Απόδειπνα πάλι η καμπάνα και βγαίναν για τον πόλεμο της νύχτας. Ήτανε θαύμα να τις βλέπεις, λένε, άλλη κουτσή, κι άλλη στραβή, την άλλη χωρίς μύτη, χωρίς αυτί, προβιά κουρέλι. Ετσι με τέσσερεις καμπάνες την ημέρα πέρασαν μήνες, χρόνια, καιροί κι άλλοι καιροί. Άγρια πεισματικές και πάντα λαβωμένες ξολόθρεψαν τα φίδια μα στο τέλος χαθήκανε. δεν άντεξαν τόσο φαρμάκι. Ωσάν καράβι καταποντισμένο τίποτε δεν άφησαν στον αφρό μήτε νιαούρισμα, μήτε καμπάνα. Γραμμή! Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα το αίμα το φαρμακερό των ερπετών. Αιώνες φαρμάκι. γενιές φαρμάκι». «Γραμμή!» αντιλάλησε αδιάφορος ο τιμονιέρης. Τετάρτη, 5 Φεβρουαρίου 1969   Του Αη Νικόλα σήμερα , της γης και του πελάγου Ο Γιώργος Σεφέρης, πέρασε από το  Κάβο Γάτα της Κύπρου,  το 1952 άκουσε από κάποιο μοναχό την ιστορία : Κάποτε έπεσε ανομβρία στο νησί για πολλά χρόνια και γέμισε ο τόπος φίδια. Τότε οι μοναχοί ανέθρεψαν γάτες τις έστελναν έξω από το μοναστήρι να κυνηγήσουν τα φίδια. Η μάχη αυτή των φιδιών με τις γάτες κράτησε χρόνια, στο τέλος εξολόθρευσαν τα φίδια αλλά και οι ίδιες χάθηκαν αφού δεν άντεξαν το δηλητήριο . Εγραψε λοιπόν αυτό το ποιήμα το οποίο  θεωρήθηκε συμβολικό  σχετικά με την δικτατορία ,  φέρνωντας στη μνήμη τις γάτες του μοναστηριού στην Κύπρο που κυνήγησαν το κακό καταστράφηκαν κι αυτές Τι να σου κάνουν οι ταλαίπωρες παλεύοντας και πίνοντας μέρα και νύχτα το αίμα το φαρμακερό των ερπετών Αιώνες φαρμάκι· γενιές φαρμάκι.